Мыс – өнеркәсіпте, әсіресе электротехника саласында ең көп сұранысқа ие металдардың бірі. Оның жоғары электр өткізгіштігі арқасында ол шиналық сымдар, кабельдер және энергетикалық жүйелердің басқа да элементтерін өндіруде таптырмас материал болып табылады. Бірақ барлық мыс бірдей емес: токты тиімді жеткізу үшін қарсылық деңгейі ең төмен материал қажет.
TETIKA компаниясы өз шиналық сымдарында жоғары өткізгіштік қасиеті бар – таза, біртекті және мұқият өңделген мысты қолданады. Бұл мыс қалай өндіріледі, тазаланады және жоғары технологиялық өнімге айналады? Қарастырып көрейік.
Мыс өндіру: кеннен концентратқа дейін
Мыс табиғатта таза күйінде сирек кездеседі — оны көбінесе сульфидті (мыс колчеданы – CuFeS₂) және оксидті қосылыстардан тұратын кеннен алады. Басты кен орындары Чили, Перу, Ресей (Орал, Норильск) және Қазақстанда орналасқан.
Мыс қалай өндіріледі?
-
Ашық тәсілмен (карьерлер) – егер кен жер бетіне жақын болса.
-
Жер асты тәсілмен (шахталар) – терең орналасқан кен орындары үшін.
Негізгі кезеңдер:
-
Барлау және өндіру
Геологтар мыс кен орындарын анықтап, оның құрамын және өндірістік тиімділігін зерттейді. Кейін өндіріс ашық немесе жабық тәсілмен басталады. -
Кенді байыту
Табиғи кенде мыс небәрі 0,5–2% ғана болады, сондықтан оны балқытудан бұрын байытып алу қажет. Бұл флотация әдісімен жүзеге асады: кен ұнтақталып, су және реагенттермен араластырылады, нәтижесінде мыс көпіршіктерге жабысып, бетіне шығып, 25–35% мыс мөлшері бар концентрат түзіледі.
Металлургия: концентраттан таза мысқа дейін
Байытылған мыс концентраты пирометаллургиялық немесе гидрометаллургиялық әдіспен өңделеді.
1. Пирометаллургиялық әдіс (балқыту)
Сульфидті кендерге қолданылады. Бұл бірнеше кезеңнен тұрады:
-
Қуыру – күкіртті жою, қосылыстарды оксидтерге айналдыру;
-
Пештерде балқыту – мыс штейні алынады (~60–70% Cu);
-
Конвертация – темір мен күкіртті жою, қара мыс алу (~98–99%);
-
Электролиттік тазарту – қара мыс анодтарын күкірт қышқылды ерітіндіге салып, катодта 99,99% таза мыс алу.
2. Гидрометаллургиялық әдіс (сілтілеу)
Оксидті кендерге қолданылады. Кен қышқыл ерітіндімен өңделіп, одан мыс ерітіндіге өтеді. Кейін мыс цементация немесе электролиз арқылы алынады. Бұл әдіс экологиялық жағынан қауіпсіздеу, бірақ сирек қолданылады.
Жоғары өткізгіштік қасиеті бар мыс қалай өндіріледі?
Кәдімгі мыс өзі-ақ жоғары өткізгіштікке ие, бірақ шиналық сымдар және басқа да технологиялық жүйелер үшін аса таза материал қажет.
Қосымша тазарту
Кішкентай ғана қоспалар (мысалы, 0,02% фосфор) да өткізгіштікті төмендетуі мүмкін. Сондықтан мыс вакуумдық дегазация немесе электрон-сәулелі қайта балқыту арқылы қосымша өңдеуден өтеді.
Оттексіз мыс (OFC)
Оттегі қосылыстары өткізгіштік пен механикалық беріктікті төмендететіндіктен, оны барынша азайту маңызды. Оттексіз мыс инертті ортада немесе қорғаныс газдарының көмегімен құйылады.
Күміспен қорытпалау
Кей жағдайда мыстың механикалық беріктігін арттыру үшін оған аз мөлшерде күміс қосылады, бұл өткізгіштікке кері әсер етпейді.
Өңдеу және қалыпқа келтіру
Дайын мыс прокат стандарына жіберіліп, шина, сым және басқа да өнімдерге айналады.
Маңызды! TETIKA тек жоғары сапалы, оттексіз мысты (OFC) пайдаланады.
Неліктен бұл шиналық сымдар үшін маңызды?
Шиналық сымдар – бұл өндірістік, коммерциялық және инфрақұрылымдық нысандарда электр қуатын тасымалдайтын жүйелер. Олар:
-
Энергия шығындарын азайтуы керек;
-
Жоғары сенімділік пен ұзақ қызмет мерзімін қамтамасыз етуі қажет.
Жоғары өткізгіштік қасиеті бар мысты қолдану:
-
Энергияның жылуға кететін шығынын азайтады;
-
Жоғары ток кезінде тұрақтылықты қамтамасыз етеді;
-
Электроқұрылғылардың қызмет мерзімін ұзартады;
-
Қызу және қысқа тұйықталу қаупін төмендетеді.
TETIKA компаниясы шиналық сымдарды өндіруде тек сапалы мысты қолдана отырып, клиенттеріне сенімді және тиімді қуатпен қамту шешімдерін ұсынады.
Энергетикалық жүйеңіздің тиімділігін арттырғыңыз келе ме? Бізбен хабарласыңыз – сізге лайықты шешімді бірге табамыз!
